Podkast Powszechny

Rządzi już 22 lata i niewiele wskazuje na to, żeby zamierzał przestać. Właśnie próbuje zakwestionować cały system bezpieczeństwa w Europie i postawił nasz region w obliczu zagrożenia wojną. „Putin się zapętlił. Jest w bardzo niebezpiecznym momencie – mówi w tym odcinku Podkastu Powszechnego znawczyni spraw rosyjskich i publicystka „TP” Anna Łabuszewska. – Zalicytował bardzo wysoko i gra, bo nie otrzymał tego, czego się spodziewał”.

Dagmara Bożek, polarniczka: “Gdy żegnałam się ze stacją Arctowskiego, wyszłam nad Zatokę Admiralicji, usiadłam i przepłakałam dwie godziny, patrząc na to piękne miejsce. Czułam wdzięczność i żal. Kończąc każdą inną podróż, łatwo pomyśleć: jeszcze tu kiedyś wrócę. Wracając ze stacji polarnej wiesz, że możesz nie wrócić”.

Kim był, a kim nie był Drakula – owiana mroczną legendą postać historyczna i jedna z największych ikon kultury popularnej? Jak się naprawdę zapisał w pamięci potomnych – i kto uczynił go wampirem? Czy słynny hospodar wołoski padł ofiarą ówczesnych fake newsów i hejtu? I co dziś mówi o nas fakt, że chcemy się bać wampirów? Z autorką powieści kryminalnych i kulturoznawczynią Małgorzatą Fugiel-Kuźmińską oraz dziennikarzem i historykiem Maciejem Müllerem rozmawia Michał Kuźmiński.

Choć wydają się tak proste, jak mało co niosą moc znaczeń, skojarzeń i wspomnień. W naszej kuchni, domach – i w naszej kulturze. Teraz, gdy w większości domów trwa rytualne lepienie pierogów, porozmawiajmy o tym, jak mąka łączy się z wodą. I o tym, jak to łączy nas. O kluskach, pierogach, makaronie, o ich regionalnej rozmaitości i znaczeniach, które niosą, rozmawiają Paulina Nawrocka-Olejniczak, autorka podkastu „Zabawy jedzeniem” i książki o kluskach, Paweł Bravo, felietonista kulinarny „Tygodnika” i Michał Kuźmiński, dziennikarz, autor tekstu o historii pierogów w świątecznym „TP” i książki „Nauka w kuchni”

ODCINEK SPECJALNY: Ksiądz Adam Boniecki opowiada Katarzynie Kubisiowskiej o najlepszym prezencie, jaki dostał i o tym, jakie prezenty sam daje. O tym, jakie wspomnienia przywodzą mu na myśl Święta i dlaczego uważa je za zbyt bajkowe. Oraz o tym, na czym naprawdę polega tajemnica Bożego Narodzenia.

Rafał “Rufus” Wierzbicki, podróżnik: “Nowoczesność jest dla mnie jak pączek. Obżeram się nim, smakuje mi, a jednocześnie się wkurzam. I czasami muszę od niej uciec, wyjechać na miesiąc w pustkę, odmówić sobie wszelkich wygód. Dlatego do Laponii nie zabrałem plastiku ani żadnej elektroniki. Wszystko miało być naturalne, miłe w dotyku, toporne w użyciu”.

Dlaczego nienawistne hasła i nawiązujące do faszyzmu symbole wciąż trafiają na podatny grunt? Czy istnieje nacjonalizm „na sterydach” i nacjonalizm „codzienny”? Czy patrząc na manifestacje narodowców i Marsz Niepodległości – czegoś nie przegapiamy? W tym odcinku rozmawiamy z dr Agnieszką Pasieką, antropolożką i socjolożką.

„Widzę ludzi niezwiązanych z kościołem, którzy pomagają uchodźcom na polsko-białoruskiej granicy. I zastanawiam się: gdzie jest młodzież oazowa, KSM-y? Gdzie są ci, którzy mają walkę o wartości wpisaną w nazwę: Wojownicy Maryi, Rycerze Chrystusa? Gdzie jest wasze męstwo? – mówi ks. Piotr Żelazko, wikariusz patriarchalny dla katolików języka hebrajskiego w Izraelu. – Widzę ludzi, którym ta sytuacja odbiera resztki wiary w Kościół. Do licha, ruszcie na tę granicę i zróbcie coś!”. Czy w obliczu kryzysu migracyjnego i humanitarnego na polsko-białoruskiej granicy Kościół katolicki naprawdę nie może zrobić więcej? - pyta w tym odcinku „Opowieści z Izraela” Karolina Przewrocka-Aderet. Przygląda się też działaniom Kościoła w Izraelu: również dotkniętym kryzysem migracyjnym, a jednocześnie pozostającym w trwałym konflikcie, na którego granicach wybudowano mury i zasieki.

Marek Szymaniak, reporter: „Warszawa osiągnęła około 160% średniej unijnej, jeśli chodzi o wskaźnik bogactwa. W tym samym czasie Mazowsze ma ledwo ponad 60%, a są województwa, które dopiero niedawno przekroczyły 50%. Opowieść o polskim sukcesie nie wszędzie wybrzmiała tak samo. Polskie małe miasta są w niej drugą stroną medalu”.

Bartosz Rumieńczyk, reporter: "Unia Europejska od 2016 roku nie zmieniła swojej polityki migracyjnej. Stoimy w miejscu. Zamiast pracować nad nowymi rozwiązaniami, tworzyć lepsze procedury, dyskutować o systemie relokacji i otwarciu legalnych kanałów migracji, my nadal spieramy się o to kto jest uchodźcą i jakie zdjęcia miał w telefonie. Absurd".

400 lat temu pod Chocimiem połączone siły polskie i kozackie udowodniły, że Imperium Osmańskie da się powstrzymać. O tym tryumfie mówiono na wszystkich dworach Europy. Mogło się też wtedy wydawać, że to krok bliżej do Rzeczypospolitej Trojga Narodów. Czy historia musiała się potoczyć inaczej? A także – jak walczyła husaria, ile wiemy o Kozakach i co oznaczało „przedmurze chrześcijaństwa”?

Paweł Pieniążek, korespondent “TP” z Afganistanu: “Młodzi Afgańczycy nie pamiętają lat 90., często nie widzieli taliba na oczy. Dziś powtarzają, że ich marzenia zostały rozbite w pył, że nie mają już przyszłości. Ale dla części społeczeństwa kluczową wartością jest bezpieczeństwo, nawet za cenę wolności. W kraju, w którym od ponad 40 lat trwa wojna, każda chwila wytchnienia jest witana z ogromnym entuzjazmem”.

Ofer Aderet, „Haaretz”: Nie spotkałem się w Izraelu z antypolonizmem rozumianym jako nienawiść przeciw narodowi polskiemu. Spotkałem się z konkretnymi uczuciami pojedynczych osób, z ludźmi, którzy czują wściekłość z powodu indywidualnej krzywdy zadanej w przeszłości – a więc ze zjawiskiem, które występuje punktowo. Oczywiście, że są też wypowiedzi skrajne, szczególnie w internecie - trzeba jednak pamiętać, że to nie ma pełnego przełożenia na to, co myśli się o Polsce w Izraelu. Poza tym znam wielu Izraelczyków, którzy w ostatnich latach zakochali się w Polsce. Do momentu wybuchu pandemii samoloty były dosłownie zapchane, a wielu moich rodaków leciało do Polski, by potem relacjonować: jak tam fajnie, odkryliśmy polską kuchnię, polską przyrodę, zrobiliśmy świetne zakupy! A więc zamiast o antypolonizmie – mówmy o filopolonizmie, który w ostatnich latach jest tu zjawiskiem.

Olga Drenda, pisarka i etnolożka: „Bardzo bliskie mi jest fotografowanie pozornie mało interesujących miejsc, takich jak stacja benzynowa, centrum logistyczne, przystanek autobusowy i tak dalej (dziś śniły mi się wiaty…). To uruchamia we mnie wysiłek obserwatorki. Sprawia, że nie tylko idę czy jadę autobusem, bo muszę, ale chcę też zauważyć na czym polega i jak wygląda przestrzeń wokół mnie, dlaczego ten sklep ma taki szyld, a nie inny, dlaczego takie wzięcie ma chemia z Niemiec…”

Joanna Gierak-Onoszko: "Kanadyjskie szkoły z internatem to nie były izolowane przypadki, to nie były pojedyncze akty przemocy wobec dzieci. To był system zaprojektowany, by, jak mówili jego twórcy, zabić Indianina w dziecku. Dzisiaj o tych, którzy przez nie przeszli nie mówi się w Kanadzie absolwenci, lecz ocaleńcy".

Karolina Kuszyk, autorka książki „Poniemieckie”: „Opowieść o poniemieckim nie jest łatwa, ale żeby coś oswoić, musimy to poznać. Z całym dobrodziejstwem inwentarza. Inaczej z jednowymiarowego wymazywania całej historii Ziem Odzyskanych wpadamy w równie jednowymiarowe biadolenie, jak to Polak przyszedł i zmarnował to, co zostawili Niemcy”.

Maciej Grzenkowicz, reporter: “Tycipaństwa i mikronacje możemy czytać jak książkę, oglądać jak film. One też uczą nas nowej perspektywy i zmuszają do zastanowienia: czym jest państwo? Czym jest wolność?”

Zapraszamy dziś w muzyczną podróż: opowiemy o fenomenie tang hebrajskich tworzonych w Warszawie w latach 30. i przeznaczonych na eksport do Palestyny. O tym, jak wraz z polskimi Żydami do Tel Awiwu przybyło zamiłowanie do kultury, kawiarni i dansingów, opowiada Olga Avigail Mieleszczuk – wokalistka, badaczka muzyki polsko-żydowskiej. Posłuchamy też tang – przedwojennych, lecz we współczesnych aranżacjach. Zaprasza Karolina Przewrocka-Aderet.

Katolicy w Polsce wracają – przynajmniej na chwilę – do funkcjonowania bez sanitarnych obostrzeń po ponad roku duszpasterstwa online. A także roku wstrząsów: z kolejnymi wychodzącymi na jaw przypadkami molestowania i karami dla biskupów. Co się zmieniło? Czego wspólnoty wiernych się nauczyły? Kto w Kościele zyska, a kto straci na pandemii? I czy nowe doświadczenie zmieni Kościół na lepsze? Z Piotrem Sikorą, autorem raportu pt. „Nowy zasięg Kościoła”, rozmawia Michał Kuźmiński

„Ja nie widzę w Polskim Ładzie jakiejkolwiek propozycji na rozwiązanie problemu mieszkaniowego. Co gorsza, myślę, że nie widzą jej nawet ci, którzy ten ład wymyślili”.