Argos

Terwijl de jacht op een vaccin tegen het coronavirus in volle gang is staat het laatste onderdeel van het Nederlands Vaccin Instituut te koop. In tien jaar tijd heeft Nederland de productie en het grootste deel van het onderzoek naar vaccins uit handen gegeven. Vaccinvoorziening blijft echter een taak van de overheid. Kan zij deze taak nog wel vervullen nu de farmaceutische industrie de ontwikkeling van vaccins in handen heeft? Belia Heilbron en Karlijn Kuijpers van onderzoeksplatform Investico reconstrueerden hoe de vaccinkennis uit Nederland verdween. Kuijpers gaat in Argos in gesprek met Xander Koolman, gezondheidseconoom aan de Vrije Universiteit.

Er zijn nieuwe documenten opgedoken over Operatie Rubicon, de grote spionage-operatie van de CIA en de Duitse BND, die Argos medio februari samen met de Washington Post, het ZDF en de Zwitserse publieke omroep onthulde.Orlando Letelier, de oud-minister van Buitenlandse Zaken van Chili, was na de militaire coup van 1973 naar de Verenigde Staten gevlucht. Op 21 september 1976 werd hij samen met zijn assistente in Washington door een autobom om het leven gebracht. Bij de voorbereiding van die dubbele moord werd gebruik gemaakt van apparaten waar versleuteld mee werd gecommuniceerd. De apparaten waren geleverd door het Zwitserse bedrijf Crypto AG, maar de Amerikaanse en de Duitse afluisterdiensten hadden er stiekem achterdeurtjes ingebouwd. In Argos deel drie van de Cryptoleaks-affaire.

Tientallen Vietnamese kinderen verdwenen uit een beschermde opvanglocatie die hen zou moeten beschermen tegen mensenhandel. Nadat Argos dit vorig jaar onthulde vroeg de complete Tweede Kamer om een onderzoek. Dat onderzoek is deze week naar de Tweede Kamer gestuurd. Hoe grondig is het onderzoek gedaan? Wat is er ontdekt? En is dat door staatssecretaris Ankie Broekers-Knol wel netjes aan de Kamer gepresenteerd? Argos zoomt in op de voornaamste bevindingen. Ook Nationaal Rapporteur Mensenhandel Herman Bolhaar reageert op het rapport: “de aanwijzingen voor mensenhandel in Vietnamese kinderen zijn bevestigd.”

Armand Girbes is hoofd van de Intensive Care van het VuMC in Amsterdam. Hij deelt zijn zorgen sinds het begin van de Corona-uitbraak in Nederland via een audio-dagboek, dat te beluisteren is op de site. Vandaag deel 6.

Kunnen we de toestroom van patiënten nog aan? Doen we wel het goede? Zullen we mensen ooit moeten weigeren? En wanneer komen er eindelijk nieuwe mondkapjes? Nu het coronavirus snel om zich heen grijpt, zijn dit vragen die Armand Girbes dagelijks door het hoofd spelen. Girbes is hoogleraar intensive care-geneeskunde en hoofd van de IC-afdeling van het VU Medisch Centrum (VUmc) in Amsterdam. Speciaal voor Argos houdt hij een audiodagboek bij van zijn werkzaamheden op zijn afdeling. Overpeinzingen in z’n auto terug naar huis, na een lange dienst in het ziekenhuis. Vandaag deel 1. Bekijk onze website voor meer coronadagboeken: https://buff.ly/2xTj6SZ

Nu het moeilijker is geworden om met belastingtrucs internationale bedrijven naar ons land te lokken, schuift Nederland de rechterlijke macht naar voren om bedrijven aan te trekken. In onze rechtbanken spelen jaarlijks naar schatting zeker duizend tot tweeduizend zaken die vrijwel niets met Nederland te maken hebben; vaak aangespannen door bedrijven die hier alleen met een brievenbus zijn gevestigd. Dat zijn gemiddeld vier tot acht rechtszaken per dag. De service aan brievenbusbedrijven kost de rechterlijke macht volgens een conservatieve schatting jaarlijks zeker 33 tot 66 miljoen euro. Dit bedrag is een tot twee keer het gehele begrotingstekort van de Nederlandse rechtspraak, die geplaagd wordt door capaciteitsgebrek en financiële tekorten. De overheid blijft deze vorm van rechtspraaktoerisme niettemin welwillend ondersteunen. In Amsterdam is daar zelfs een speciaal hof voor opgericht: het Netherlands Commercial Court. Wat haalt Nederland zich op de hals? Hoe kunnen onze rechters een oordeel vellen over con

Het aantal dakloze jongeren is sinds 2009 meer dan verdrievoudigd. In diezelfde periode regende het ambitieuze plannen om zwerfjongeren van straat te krijgen. Er gaat dus iets mis, maar wat precies? Daar willen wij ons de komende tijd in verdiepen. In Argos vertellen redacteuren Joline Cramer en Remy van den Brand over hun zoektocht naar cijfers over de kwetsbare groep. En waarom ze uw hulp hard nodig hebben bij dit onderzoek. Lees hier meer over het project: https://buff.ly/3dlfIjZ

Vijfentachtig procent van de gevallen van misbruik vindt plaats dicht bij huis: in de familie, op school, online, op de sportclub, bij het uitgaan. We spreken erover met advocaat Richard Korver en klinisch psycholoog Iva Bicanic. Allebei pioniers in de strijd tegen seksueel misbruik. Korver als slachtoffer-advocaat, Bicanic als hoofd van het Landelijk Psychotraumacentrum UMC Utrecht, een specialistische GGZ-instelling voor hulp aan kinderen en jongeren tot en met 25 jaar die schokkende gebeurtenissen hebben meegemaakt. Ook is ze initiatiefnemer en landelijk coördinator van het Centrum Seksueel Geweld, waar slachtoffers van aanranding of verkrachting hulp kunnen krijgen. Bij allebei wringt het dat seksueel misbruik nog altijd een taboe is. Dat we doen alsof kindermisbruikers enge mannen zijn die uit de bosjes springen, terwijl de dader bijna altijd een bekende is. Ze schreven er een boek over dat komende week verschijnt: Dicht bij Huis.

Werkgevers in Nederland kunnen zelf beslissen met welke vakbond ze een cao afsluiten. Steeds vaker doen ze dat met kleine bonden die weinig leden hebben. Vaak gaat het om cao's met lage lonen en slechte secundaire arbeidsvoorwaarden. Een vakbond die een cao afsluit krijgt daarvoor betaald. Zaterdag wordt er over een motie op het PvdA-congres gesproken die wil voorkomen dat werkgevers kunnen shoppen voor een goedkope cao. Argos deed onderzoek naar deze kleine bonden samen met onderzoeksplatform Investico.

Fabrikanten van implantaten, zoals hartkleppen, pacemakers en heupprotheses helpen mee bij operaties. Dit gebeurt vaak zonder dat patiënten hiervan weten. Met name in de orthopedie en cardiologie is de aanwezigheid op de OK al vanaf de jaren negentig gebruikelijk.“ Ik zat met mijn handen in de patiënt. Ik hield een wond open met kromme vorken, haalde spieren opzij met haken, zoog bloed af of hield een been stevig vast zodat het kniegewricht er beter inklikte”, zegt een van de vertegenwoordigers tegen Argos. Volgens hoogleraar patiëntveiligheid Jan Klein zou een chirurg zonder een fabrikant moeten opereren. “Ik denk dat de inspectie daar heel duidelijk naar moet kijken.” Voor meer informatie over het onderzoek kijk ook op: https://tinyurl.com/rwqaxrk

Het nieuws dat de Duitse en Amerikaanse inlichtingendiensten eind vorige eeuw via gemanipuleerde apparatuur allerlei bevriende landen afluisterden, dendert na. Het was een Zwitserse bedrijf (Crypto AG) dat als dekmantel diende om de apparatuur te leveren. De zo gekoesterde neutraliteit van Zwitserland staat ineens ter discussie. Correspondent Renske Heddema over de ophef daar. België gebruikte cryptomachines die aangepast waren om ze makkelijker te kunnen kraken. De Belgen zijn verontwaardigd. Jelle van Buuren, inlichtingenexpert van de Universiteit Leiden, geeft uitleg over de betekenis van de cryptoleaks-onthullingen en waarom de ophef in Nederland veel minder groot is dan in Zwitserland en België. D66-Kamerlid Kees Verhoeven reageert op de internationale commotie en de belangrijke bijrol van Nederland. Voor meer informatie over de 'cryptoleaks' kijk ook op: vpro.nl/cryptoleaks

De Amerikaanse inlichtingendiensten en de Duitse Bundesnachrichtendienst luisterden decennialang belangrijke wereldgebeurtenissen af – zelfs van bondgenoten. Ze kregen daarbij hulp van Nederland. Dat blijkt uit geheime evaluatierapporten van de diensten zelf, die in handen zijn van de Duitse televisiezender ZDF en de Washington Post. Onderzoeksplatform Argos kreeg inzage in deze rapporten en onthult de rol van Nederland bij deze inlichtingencoup. Voor meer informatie over het onderzoek kijk ook op: vpro.nl/cryptoleaks.

Levenslang is in Nederland nog steeds levenslangDrie woorden van de toenmalige minister van justitie Piet-Hein Donner zetten de toon: levenslang is levenslang. Voor Cevdet Yilmaz had die uitspraak uit 2004 grote gevolgen. Van alle in Nederland tot levenslang veroordeelden zit hij het langst vast. In 1983 schoot Cevdet Yilmaz vijf volwassenen en een kind dood in café t Koetsiertje in Delft. Hij kreeg daarvoor levenslang, maar werd begin deze eeuw alsnog opgenomen in een TBS-kliniek. Yilmaz heeft inmiddels de behandeling en een flink aantal jaren resocialisatie achter de rug en woont en werkt nu buiten de muren van de kliniek. Hij is alleen formeel nog geen vrij man. Door de harde lijn van Donner en zijn opvolgers werden alle gratieverzoeken die hij sindsdien deed, geweigerd. De mogelijkheid om vrij te komen na een veroordeling tot levenslang lijkt zo grotendeels een papieren werkelijkheid. Gratie is een gunst en geen recht en ondanks dat alle seinen op groen staan voor Yilmaz, is de schok voor de nabestaanden

Conducteurs en machinisten voelen zich onvoldoende voorbereid op aanrijdingen met een persoon. Dat blijkt uit een enquête die studenten van de Vrije Universiteit onder meer dan 900 leden van de vakbond van spoorpersoneel hebben uitgezet. In Argos praten we met een van de studenten over het onderzoek. De Voorzitter van de Vakbond voor spoorpersoneel (VVMC) Rob de Groot geeft een reactie. Voor meer informatie over het onderzoek kijk ook op: https://tinyurl.com/st9hpfj

“De Amerikaanse overheid heeft het publiek jarenlang voorgelogen over de oorlog in Afghanistan”. Zo luidt de stevige conclusie van een evaluatierapport van de onafhankelijke Special-Inspector General (SIGAR) dat in december naar buiten kwam. Al aan het beginvan het conflict was er het besef dat de oorlog vastliep en nauwelijks te winnen was. In hoeverre wist ook de Nederlandse regering dat de operaties in Afghanistan gedoemd waren te mislukken? Uit recent onderzoek van de Directie Internationaal Onderzoek en Beleidsevaluatie(IOB) blijkt dat de Nederlandse regering de ontwikkelingen van de Kunduz-missie veel te rooskleurig voorstelde. En hoe zat dat bij de operatie in Uruzgan? Argos blikt terug op de Nederlandse missies in Afghanistan en gaat in debat over de lessen die hieruitgetrokken kunnen worden. Voor meer informatie, kijk op: https://tinyurl.com/usfs6hz

Duurzaamheid is hot. Klanten voelen zich beter over het product dat ze in hun mandje gooien en de medewerkers in de productielanden krijgen een beter bestaan, als het tenminste goed gebeurt. 'Hulp door handel' past perfect in de visie voor ontwikkelingshulp die de Nederlandse overheid het afgelopen decennium heeft gepromoot. Maar is de werkelijkheid wel zo rooskleurig als foto’s van blije ananasboeren doen vermoeden? Olivier van Beemen zocht het uit in Ghana en gaat in de uitzending in gesprek met bijzonder hoogleraar ontwikkelingsstudies Paul Hoebink en Oxfam-Novib medewerker Eveline Rooijmans. Voor meer informatie, kijk op: https://tinyurl.com/r762sgo.

IT-expert Arjen Kamphuis is al anderhalf jaar spoorloos. In augustus 2018 keerde hij niet terug van zijn hike-vakantie in Noorwegen. Arjen Kamphuis adviseerde overheden, klokkenluiders en journalisten over digitale veiligheid en was een bekend gezicht in de hackerscene. De Noorse politie gaat er na een intensieve zoektocht vanuit dat hij is omgekomen tijdens een tocht met een kajak. Zijn lichaam is echter nooit gevonden. Dit weekend wordt er in Arnhem een bundel met zijn belangrijkste artikelen gepresenteerd en een tentoonstelling geopend waarin hij centraal staat. Kamphuis’ vermissing mag dan onopgehelderd zijn, zijn vrienden willen zijn werk en gedachtengoed laten voortleven. Vrienden Jos Weijers en Helma de Boer vertellen over Kamphuis, zijn missie en zijn verdwijnen.

Op 13-jarige leeftijd vlucht de Soedanse jongen Khalaf naar Nederland. Een reis van bijna twee jaar, dwars door Afrika en Europa. Volg zijn reis via een interactieve kaart vpro.nl/argos/lees/nieuws/2020/de-reis-van-khalaf De nu 19-jarige Khalaf is een van de bijna 12000 alleen reizende kinderen die zich in de afgelopen tien jaar in ons land meldden. De Immigratie -en Naturalisatiedienst oordeelde dat zijn vluchtverhaal onvoldoende grond bood voor een verblijfsvergunning. Deskundigen maken zich zorgen. De rechten van het kind zouden nu onvoldoende gewaarborgd zijn in het Nederlandse vreemdelingenrecht. Argos schetst het verhaal van Khalaf en de dilemma’s en risico’s bij het beoordelen van het vluchtverhaal van minderjarige asielzoekers. In de studio een gesprek met Bram van Ojik, Tweede Kamerlid van GroenLinks.

Luizen in de Pels, onderzoeksjournalisten over het vakFotograaf Kadir van Lohuizen bedrijft, zoals hij het zelf noemt, ‘visuele onderzoeksjournalistiek’. Vanaf het einde van de jaren ’80 reist hij de wereld rond. Hij deed verslag van conflicten, legde migratiestromen in het gehele Amerikaanse continent vast en volgde diamanten van de mijnen in Congo naar de winkels in New York. De laatste jaren probeert hij de zichtbare gevolgen van de klimaatverandering vast te leggen, niet alleen op foto maar ook op film. Afgelopen jaar resulteerde dat in een documentaire-serie ‘Na ons de zondvloed’ bij de NTR en in een tentoonstelling in het Scheepvaartmuseum in Amsterdam. Vandaag is hij te gast in Luizen in de Pels om te vertellen over zijn werk als ‘visueel’ onderzoeksjournalist.

Luizen in de Pels, onderzoeksjournalisten over het vakElke journalist moet goed kunnen rekenen, vindt Winny de Jong, datajournalist bij de NOS.De digitale revolutie van de laatste 20 jaar maakt dat alleen nog maar belangrijker. Kennis van cijfers en online onderzoeksmethoden zijn essentieel voor onderzoeksjournalisten. Zeker in tijden van nepnieuws en feitenvrije meningen. Vooralsnog voelt Winny de Jong zich als datajournalist een eenhoorn onder haar vakgenoten.Wat al dat cijferen op kan leveren, vertelt Winny de Jong in deze aflevering van de Argos-serie Luizen in de Pels, onderzoeksjournalisten over het vak.