Studio Energie

Na een keurige carrière in het bedrijfsleven raakte mijn gast ervan overtuigd dat het klimaatprobleem de grootste uitdaging is waar de mensheid voor staat. Hij ging de politiek in, maar vond al snel dat hij in de Tweede Kamer onvoldoende verschil kon maken. Inmiddels leidt hij een van de invloedrijkste klimaat-denk & doe-tanks in de VS, met een budget van 50 miljoen dollar per jaar. Over zijn bijzondere carrière en zijn strijd tegen klimaatverandering praat ik met Jules Kortenhorst, CEO van het Rocky Mountain Institute.

Vorige week presenteerde de SER het advies ‘Nationale klimaataanpak voor regionale industriële koplopers’. Daarmee proberen werkgevers en werknemers samen de impasse rondom de CO2-heffing in de industrie te doorbreken. Over de inhoud van het advies en de praktische en politieke haalbaarheid praat ik met Mariëtte Hamer, voorzitter van de Sociaal Economische Raad.

Al jaren wordt er aan het plan gewerkt en nu – na een beoordeling door Berenschot – lijkt de uitvoering een stap dichterbij: de bouw van een Ondergrondse Pomp Accumulatie Centrale (O-PAC), oftewel een waterkrachtcentrale voor de grootschalige opslag van elektriciteit. Wat is er nodig om een batterij van 1400 MW en 8,4 GWh op bijna 1,5 km diepte onder het Limburgse land te bouwen? Ik vraag het Ruud Deckers, directeur van O-PAC.

Van de 1,5 miljoen woningen die het kabinet vóór 2030 van het aardgas wil halen, zal ongeveer de helft op een warmtenet worden aangesloten. Dat vraagt om een nieuw soort, innovatieve warmtenetten én een nieuwe marktordening, aldus mijn gast. Zij is principal consultant bij TNO en hoogleraar ‘regulering van de energiemarkten’ aan de Universiteit van Amsterdam. Over warmtenetten en hun rol in de energietransitie praat ik met Annelies Huygen.

#11 Bontenbal & de Boer (week 22) by Studio Energie

Begin juli wordt in Londen weer de Shell Eco-marathon gehouden, de wereldwijde wedstrijd hyperzuinig rijden voor studenten- en scholierenteams. Het huidige record, uit 2009, staat op omgerekend een afstand van 3771 kilometer op 1 liter brandstof. Met hun voertuig op waterstof wil Eco-Runner Team Delft van de TU Delft het wereldrecord verbreken. 4000 kilometer is volgens de modellen haalbaar. Ik praat erover met teammanager Ruben Hortensius.

Hij is onderhandelaar namens ons land in Brussel, staat op plek 2 op de D66-lijst en wil het Europees parlement in om "te knokken voor een schoner Europa". Daarvoor wil Raoul Boucke, in Delft opgeleid tot ingenieur, dat er een algemene, Europese CO2-belasting komt, de ETS-prijs omhoog gaat en Nederland het voortouw neemt bij de sluiting van alle kolencentrales in de EU. En er moeten meer bèta's naar Brussel. Een gesprek over energie & klimaat, EU en Den Haag.

Zijn onderzoeksinstellingen medeverantwoordelijk voor de manier waarop media en politieke partijen met hun rapporten aan de haal gaan? Wij vinden van wel. We hebben het over Engie dat z’n kolencentrale in Rotterdam heeft verkocht, over innovatie – de heilige graal van de energietransitie waar het toch maar weinig over gaat – en uiteraard praten we in de aanloop naar de Europese verkiezingen over de noodzaak van een Europese aanpak.

Met de Europese verkiezingen in aantocht is het hoog tijd om de positie van Nederland op energie- en klimaatgebied door een Europese bril te bekijken. Hoe staan ‘we’ er voor? Dat vraag ik aan Coby van der Linde, directeur van het Clingendael International Energy Programme (CIEP). Ze is ook part-time hoogleraar Geopolitiek en Energie-management in Groningen, doceert in Parijs en deed eerder onderzoek in Colorado, Londen en Oxford.

Pensioenfonds Zorg en Welzijn heeft een belang genomen in SCW Systems. Deze Alkmaarse start-up maakt met behulp van een revolutionaire techniek – superkritische watervergassing – groen gas en groene waterstof uit organische reststromen, zoals rioolslib, gft-afval maar ook plastic. Het lijkt erop dat de heilige ‘groen gas’ graal is gevonden. Of dat zo is, vraag ik Coen Weusthuis, een van de oprichters, aandeelhouder en voorzitter van de Raad van Commissarissen.

Met de strijd tegen een centrale in Diemen, staat de kritiek op biomassa weer vol in de schijnwerpers. Helemaal niet duurzaam, een regelrechte ramp, zeggen sommigen. Volgens anderen is biomassa niet alleen duurzaam maar ook absoluut nodig. Aan meningen geen gebrek, maar hoe zit het echt? Dat vraag ik aan prof. dr. Martin Junginger, hoogleraar Bio-based Economy, Energy & Resources aan het Copernicus Instituut voor Duurzame Ontwikkeling van de Universiteit Utrecht.

Milieudefensie sleept Shell voor de rechter. Het energiebedrijf veroorzaakt gevaarlijke klimaatverandering, schendt daarmee mensenrechten en brengt levens in gevaar, zo luidt de aanklacht. Op 17 april start de zaak officieel bij de rechtbank Den Haag. Milieudefensie wil dat Shell z’n uitstoot veel sneller reduceert dan het bedrijf van plan is. Over de kans daarop, en over minder fossiele energie in een wereld die juist schreeuwt om méér energie, praat ik met Donald Pols, directeur van Milieudefensie.

Het bekt lekker, Van Gas Los, maar inmiddels lijkt de slogan de overgang op alternatieven in de wielen te rijden. Over wielen en rijden gesproken: Shell wil bomen gaan planten om de uitstoot van automobilisten te compenseren. Niet iedereen staat te juichen, wisten media te melden. Maar, zijn die media niet soms wat te gekleurd? Hoe goed doen ze hun best om echt in de inhoud te duiken, zoals bij de CO2-heffing. Dat en nog veel meer in deze aflevering.

Nu de discussie over een extra CO2-heffing voor de industrie de verhoudingen in de politiek steeds meer op scherp zet, is het hoog tijd om feiten van fictie te scheiden: is zo’n heffing wel of geen goed idee en zo ja, hoe zou die er dan uit moeten zien? Oftewel hoe kan Nederland op een slimme, maar vooral betaalbare manier de reductiedoelen halen? Ik bespreek het met CO2- en ETS-specialist Jos Cozijnsen van de Climate Neutral Group.

De Nederlandse start-up Fizzy Transition, twee jaar geleden opgericht door oud-Shell-medewerkers, wil met innovatieve, realistische oplossingen wereldwijd impact hebben op de energietransitie. Zo werken ze aan ’s werelds eerste CCS CO2-transportsysteem per schip en aan de ombouw van oude offshore olie- en gasinstallaties tot eco-riffen. Ik praat met Ludo van Hijfte, oprichter en algemeen directeur.

Over 'de doorrekening' – vallen de kosten eigenlijk wel mee? – en de vliegensvlugge reactie van het kabinet. Vijf maatregelen komen er, waaronder een CO2-heffing voor de industrie en ‘verlaging’ van de energierekening. Draai? Meesterzet? Meerdere partijen hebben een bod gedaan op het volgende subsidievrije windpark op zee en grootverbruikers worden gedwongen om van Gronings aardgas af te stappen. Is dat terecht?

De industrie krijgt tóch een CO2-heffing opgelegd, zo maakte het kabinet afgelopen week plots bekend. Tegen zo’n heffing heeft de industrie zich de afgelopen maanden fel verzet. Hun lobby lijkt dus faliekant mislukt. Wat ging er mis en hoe moet het nu verder? Dat en nog veel meer vraag ik Erik Klooster, directeur van de Vereniging Nederlandse Petroleum Industrie (VNPI) en een van de hoofdonderhandelaars namens de industrie.

Afgelopen week presenteerde de wethouder Duurzaamheid & Energietransitie van Den Haag haar kadernota ‘duurzaamheid’. Titel: "Schone energie in een groene stad.” Na de fase van bewustwording en praten wil de stad de omslag maken naar ‘doen’. Dat geldt ook voor de wethouder. Al jaren strijdt ze voor een betere wereld, onder meer als directeur van Greenpeace en Tweede Kamerlid voor GroenLinks. Over de nota, de omslag naar ‘doen’ en haar ervaringen als wethouder praat ik met Liesbeth van Tongeren.

Live vanuit theater Diligentia – met co-presentator Diederik Samsom – tijdens het Studio Energie-evenement ter gelegenheid van het eenjarig bestaan. Over de vorderingen van Nederland op duurzame energie-gebied, over de parlementaire enquête gaswinning, over 'de doorrekening' van het ontwerp-Klimaatakkoord en nog veel meer.

De provincie Groningen en achttien chemie- en energiebedrijven willen 2,8 miljard euro investeren in groene chemie en emissievrije waterstof in Noord-Nederland. Afgelopen week presenteerden ze hun gezamenlijke investeringsagenda. Niks waterstof-hype, dit gaat lukken, zegt Patrick Brouns. Als gedeputeerde Economische Zaken en Financiën bracht hij de partijen bij elkaar. De CDA'er vertelt hoe het ambitieuze plan werkelijkheid gaat worden.