Studio Energie

Zelfs al wordt er aan de grens tussen Rusland en Oekraïne geen schot gelost, de EU zit flink in de aardgas-penarie. Zien de lidstaten dat wel of zijn ze daarvoor te druk met elkaar de tent uitvechten over de groene taxonomie? Afgelopen week kwam het IEA met een nieuwe Oil Market Report. Hoe groot is de kans dat aardolie aardgas achterna gaat? En ExxonMobil wil in 2050 op netto nul uitstoot zitten, maar dat geldt niet voor hun scope 3-emissies. Oftewel: wat is de aankondiging waard?

Afgelopen week lanceerde Milieudefensie een nieuwe campagne. Na de overwinning op Shell, vorig jaar, eist de organisatie nu dat 29 andere bedrijven ook op korte termijn een plan maken waarmee hun uitstoot tot 2030 met 45% daalt (ten opzichte van 2019). Geven de bedrijven geen gehoor aan het ultimatum, dan overweegt Milieudefensie opnieuw naar de rechter te stappen. Wat is de strategie achter de nieuwe campagne, vraag ik aan Donald Pols, directeur van de milieuorganisatie.

Na de mededing, afgelopen donderdag door minister Blok, dat er dit jaar “waarschijnlijk” méér gas uit Groningen moet worden gewonnen dan gedacht, brak er een storm van kritiek los. De teneur: het kabinet houdt zich wéér niet aan z’n woord. Maar is dat ook zo? Dat vraag ik Bart Jan Hoevers, ceo van Gasunie Transport Services (GTS), de landelijk netbeheerder die de rapporten maakt waarop het kabinet zich baseert. Ook is Hoevers lid van de Raad van Bestuur van moederbedrijf Gasunie.

Alles over wát er op de energiemarkt gebeurt, en waaróm. Met Hans van Cleef, senior energie-econoom bij ABN Amro.

Aan het begin van het nieuwe jaar is het tijd om de rekening op te maken: hoeveel hernieuwbare energie heeft Nederland afgelopen jaar geprocedeerd en hoeveel uitstoot ging er niet de lucht in? En wat gaat er dit jaar gebeuren? En waarom? De man met álle antwoorden is Martien Visser, lector Energietransitie aan de Hanzehogeschool, manager Strategie bij Gasunie, maar vooral bekend als de ongekroonde cijferkoning van de Nederlandse energietransitie.

Studio Energie heeft er vijf vrienden bij. Vijf organisaties met heel verschillende achtergronden en rollen in de transitie die ‘bedrijfsvriend van de show’ zijn geworden. Organisaties die het belangrijk vinden dat Studio Energie bestaat, er graag hun naam aan verbinden en een financiële bijdrage leveren. Je hoort waaróm ze vriend van de show zijn geworden, dat ze geen enkele invloed krijgen – niet op onderwerpen, op gasten of op wat dan ook – en waarom ze dat prima vinden. Sterker nog: waarom ze dat belangrijk vinden.

Ze hebben erover onderhandeld, gesteggeld, geruzied misschien wel. Elkaar in de armen gevallen, gekust wellicht of kwaad de kamer uit gestormd. Hoog tijd in ieder geval om te kijken hoe de vlag er in de coalitie bij hangt na de presentatie van het coalitieakkoord op 15 december. Dat doe ik met de Tweede Kamerleden Silvio Erkens (VVD), Henri Bontenbal (CDA) en Pieter Grinwis (ChristenUnie).

De Blik op Olie en Gas-kerstspecial: A Christmas Carol over de Aardgas-crisis, met Ebenezer Scrooge, Tiny Tim en de Ghost van Aardgas Past, de Ghost van Aardgas Present en de Ghost van Aardgas Future.

Op 9 december 2021 nam Avantium – de beursgenoteerde pionier op het gebied van groene chemie – het definitieve investeringsbesluit over de bouw van hun ‘droomfabriek’. "Een beslissend moment en kantelpunt in onze reis naar de commercialisering van plantaardige kunststof”, noemde Ton van Aken, sinds 2005 hoogste baas bij Avantium, het besluit. Welke lessen heeft hij tot nu toe geleerd van de tocht door de innovatie-Vallei des Doods op weg naar hernieuwbare alternatieven voor fossiele chemicaliën en kunststoffen?

In 2030 moet de industrie 59% minder uitstoten dan in 1990, zo is vastgelegd in het Klimaatakkoord. Voor dat doel is nieuwe infrastructuur essentieel, weten ze ook in Limburg, dat met Chemelot een van de vijf industriële clusters in huis heeft. Op 26 november verscheen het eerste nationale Meerjarenprogramma Infrastructuur Energie en Klimaat, met daarin ook afspraken over projecten voor Chemelot. Aan gedeputeerde Maarten van Gaans-Gijbels vraag ik of die afspraken voldoende zijn. Of heeft Limburg nog een wensenlijstje? En komt de nieuwe infrastructuur wel op tijd?

Vorige week verscheen een haalbaarheidsstudie naar de vergroening van Tata Steel Nederland (TSN), in opdracht van TSN en FNV. Conclusie: groene staalproductie is haalbaar. Maar wat is precies ‘haalbaar’? Is haalbaar ook realistisch? En waarom koos Tata lange tijd voor een heel andere verduurzamingsroute – met veel Carbon Capture en Storage (CCS) – om die vervolgens nog voordat de haalbaarheidsstudie ernaar was afgerond in de prullenbak te gooien? Dat en nog veel meer vraag ik aan Hans van den Berg, voorzitter Raad van Bestuur Tata Steel Nederland.

Nienke Homan, de Groningse gedeputeerde voor energietransitie en klimaat, neemt op 30 november afscheid. Een goed moment voor een uitgebreid afscheidsinterview. Wat zijn Homan’s belangrijkste transitie-lessen? Ze vertelt ze allemaal tijdens een tour door haar provincie. Zo rijden we naar Windpark N33, waar jarenlang tegen is geprotesteerd (vanaf 21 min. 50 sec.). We bezoeken Hyzon – bouwer van waterstoftrucks in Winschoten – en praten met Carl Holthausen (vanaf 40:22). Ten slotte gaan we op de koffie bij Cas König, ceo van Groningen Seaports (vanaf 1:11:10).

Het spannende schaakspel op de wereldwijde oliemarkt is een nieuwe fase ingegaan nu de VS een deel van z'n strategische oliereserves op de markt brengt. OPEC+, met Saoedi-Arabië en Rusland voorop, is voorlopig niet onder de indruk. En waarom blijft de productie in de Verenigde Staten zelf eigenlijk achter? Verder praat ik met Hans van Cleef, senior energie-econoom bij ABN Amro, over de CO2-prijs die deze week hard door de 70 euro-grens is gebroken.

Over NAM dat bijna alle bezittingen te koop zet [vanaf 03.49], Duitsland dat plots dwars ligt bij de ingebruikname van Nord Stream 2 [08.28] en de Russen die nóg een gaspijpleiding naar China willen [14.49]. Heeft Poetin straks een extra duimschroef om de EU aan te draaien? Verder zegt Nederland nieuwe steun aan fossiele export te gaan stoppen [18.29], hebben we het over ‘Glasgow’ [27.23] en gaat het – uiteraard – over het einde van Royal Dutch Shell [34.45].

Wellicht de grootste, meest complexe machine ooit door de mens gebouwd, dat is het elektriciteitsnet. Een net dat in Europa inmiddels volledig is verknoopt, zoals onlangs weer bleek: PBL kon in de Klimaat- en Energieverkenning (KEV) in verband met de koppeling met het buitenland geen goede raming maken van de uitstootreductie in de Nederlandse elektriciteitssector in 2030. Met Joost Greunsven, senior Electricity Market Developer bij landelijk netbeheerder Tennet, praat ik over dat Europese net. Hoe zit het precies in elkaar? Wat zijn de uitdagingen en wat betekenen die voor Nederland?

Over vier maanden zijn er weer gemeenteraadsverkiezingen. En dus tijd voor een goed gesprek over lokaal energie- en klimaatbeleid. Zo heeft Amsterdam al jaren grote ambities, maar weet de gemeente inmiddels ook dat de praktijk nogal weerbarstig is. Daarvoor praat ik met Marieke van Doorninck, namens GroenLinks wethouder van energietransitie, circulaire economie en duurzaamheid. - klimaatambities [11.03] - windmolens [26.42] - aardgasvrij [39.37] - mini-burgerberaad [47.21]

Afgelopen donderdag, tijdens de ‘klimaatdag’, bood zij de Tweede Kamer de ‘klimaatnota’ aan. Oftewel het jaarlijkse rapport over de voortgang van het Nederlandse klimaat- en energiebeleid. Over die voortgang praat ik met Dilan Yeşilgöz-Zegerius, demissionair staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat, met de portefeuille Klimaat & Energie.

Uiteraard over de ontwikkelingen op de gasmarkt, over de nieuwe World Energy Outlook van het IEA, over geothermie in Nederland én over de Nieuwsuur-uitzending over het NortH2-project, oftewel de ontwikkeling van grootschalige groene waterstof in Nederland.

Afgelopen week organiseerde Extinction Rebellion (XR) in Den Haag een ‘klimaatrebellie’. Over die rebellie, maar vooral over wat de beweging wil bereiken – en hoe – praat ik met rebel Ernst-Jan Kuiper. Twee jaar geleden was hij ook te gast bij Studio Energie, toen in zijn rol als woordvoerder van XR. Heeft de wereld de afgelopen twee jaar vooruitgang geboekt, vraag ik Kuiper onder meer.

In 2030 wil de gemeente Heerhugowaard CO2-neutraal zijn. Onderdeel van die operatie is het aardgasvrij maken van alle circa 25.000 woningen. In Rivierenwijk worden op dit moment 499 woningen van het gas gehaald en aangesloten op het warmtenet van HVC. Met Marco van Soerland (directeur warmte) en Roy Pistoor (uitvoerder warmte) van HVC ging ik kijken hoe dat gaat.