Cin News

प्रमुख वा अध्यक्ष, उपाध्यक्ष वा उपप्रमुखको आदेशका भरमा चल्दै (अडियोसहित)

सरकारले आर्थिक वर्ष २०७४/७५ मा नीति तथा कार्यक्रममार्फत नै एउटा नारा सार्वजनिक गरेको थियो, ‘नदीमाथिको गरा हराभरा’ त्यस यताका दुईवटै आर्थिक वर्षमा सरकारको नीति तथा कार्यक्रम र बजेटमा यो नारा र विषय छुटेको छैन ।  आकर्षक सुनिले यो नारा कार्यान्वयन गर्न नसकेर करोडौँ रकम फ्रिज भएको छ ।

गुरुङको घरमा ५ जना सदस्य छन् । ३ जना बालबालिका विद्यालय जान्छन् । हरेकको चिन्ता पिसाब लागि हाल्यो भने कतै खेर जाला कि भन्नेमै हुन्छ । गुरुङ परिवारले प्लास्टिकको ड्रममा दैनिक १० देखि १२ लिटर पिसाब सङ्कलन गर्छ । ‘पहिला त पिसाबलाई छि ! भनेर फोहोर भनेर मतलबै गर्दैनथ्यौँ । अहिले त्यही पिसाबलाई मैले आफूलाई भन्दा महत्ववमा    लिन्छु ।’ उहाँले भन्नुभयो, ‘पिसाब भएपछि युरिया र विषादी प्रयोग गर्न परेन । एक लिटर पिसाबमा ३ देखि १० लिटर पानी मिसाएर प्रयोग गर्दा सिंचाईको पनि काम गर्ने रहेछ ।’

 कृषि अनुदान कार्यान्वयनमा जनशक्ति बाधक 

डडेलधुरा। सुदूरपश्चिमका सडकमा कोरिएका ट्राफिक सङ्केत नदेखिँदा सवारीसाधन चलाउन समस्या हुने गरेको छ । राजमार्गमा राखिएका कतिपय ट्राफिक चिह्न जीर्ण बन्दै गएका छन् तर मर्मत नगरिएको गुनासो सवारीसाधन चालकहरूको छ । सुदूरपश्चिम प्रदेशमा ६ वटा राजमार्ग छन् । यी मध्येमा पनि पहाडी क्षेत्रमा रहेका राजमार्गमा कोरिएका चिन्ह तथा सङ्केत मधुरो हुँदा वा नदेखिँदा चालकलाई समस्या पर्ने गरेको छ । कतिपय ठाउँमा राखिएका ट्राफिक सङ्केत हराउने त, कतिपयस्थानमा फालिएका कारण समस्या हुने एकजना गाडी चालक, राम अवस्थिको भनाइ छ । बैतडी, बझाङ, डडेल्धुरा, बाजुरा, दार्चुला तथा डोटीका राजमार्गमा राखिएका ट्राफिक चिह्न वर्सेनि हराउने गरेका छन् । पहाडी राजमार्ग निकै साँघुरा भएका कारण सुरक्षित रुपमा आवतजावत गर्नका लागि ट्राफिक सङ्केत आवश्यक पर्ने अर्का गाडी चालक, सन्तोष भट्टले बताउनुभयो । सडक डिभिजन कार्यालयले ट्राफिक चिह्न मर्मत तथा जीर्णोद्वारका लागि पहल गर्नुपर्ने भए पनि यसका लागि बजेटको व्यवस्था नभएको भन्दै पन्छिने गरिएको छ । तर पनि जीर्ण अवस्थाका ट्राफिक चिह्नलाई तत्कालै मर्मत गरिने प्रतिबद्धता डिभिजन सडक कार्यालय दिपायल कुल्पातेका इन्जीनीएर योगे

भक्तपुरका मदन अधिकारी दैनिक सूर्यबिनायक, कोटेश्वर हुँदै बानेश्वरमा रहेको आफ्नो कार्यालय आउनुहुन्छ । आउँदाजाँदा बानेश्वर चोकको ट्राफिक जाम र भीडभाड उहाँले दैनिक २ पटक छिचोल्नुपर्छ । सवारीसाधनको अस्तव्यस्तलाई व्यवस्थित बनाउन ट्राफिकलाई समेत मुस्किल परेको देख्ने उहाँले हिजोआज सवारी चालक र यात्रुहरू सर्तक भएको पाउनुभएको छ । उहाँ भन्नुहुन्छ ‘हतारमा कति पटक लेन मिचेर अघि वढ्न खोज्दा अगाडि उभिएको ट्राफिक हो भनेर सर्तक भएको छु । तर नजिक गएपछि मात्रै डमी रहेको चाल पाएको छु ।’ बानेश्वर चोकैमा रहेको ट्राफिकको डमी अर्थात ट्राफिक जस्तै देखिने आकृतिका कारण उहाँ आफै पनि सचेत हुनुभएको छ । ट्राफिक प्रहरीले सुरुवाता गरेको यो कार्य आफूलाई ज्यादै मन परेको अधिकारी बताउनुहुन्छ । सवारीसाधनको बाक्लो भीड हुने उपत्यकाका ५० स्थानमा यस्ता डमीहरू राखिएका छन् । यसले यात्रुहरूलाई सचेत बनाएको छ । काभ्रेका सन्तोष बराल पनि ट्राफिक डमीका कारण नियमविपरित हिँड्न खोज्दा धेरै पटक झस्किएको वताउनुहुन्छ । काठ्माडौँको सवै चोकमा राख्न सके यसको प्रभावकारीता अझ वढ्ने उहाको ठम्याइछ । डमी प्रहरी राखेपछि जथाभावी बाटो काट्ने, लेन मिच्ने, गलत तरिकाले ओभरटेक अ

कृषिको अनुदानमा हुनेखानेको रजाइँ (अडियोसहित) 

गुल्मीको रेसुङ्गा नगरपालिका वडा नम्बर १ का कृतिका जीसी अर्जुन आवासीय माध्यमिक विद्यालयको कक्षा ८ मा अध्ययन गर्नुहुन्छ । अघिल्लो वर्ष कक्षा ७ को दोस्रो परीक्षामा सहभागी हुनुभएका उहाँको यस वर्षको पढाइ सुरु भएको भर्खर ३ महिना भयो । पाठ्यक्रम नसकिएकोले अन्तिम परीक्षामा कसरी सहभागी हुने भन्ने अन्योल रहेको उहाँको भनाइ छ । ‘कुन तरिकाले पठनपाठन गर्ने, कसरी गर्ने भन्ने कुनै जानकारी छैन र तयारी पनि भएको छैन । परीक्षा कहिले हुन्छ ? भन्ने पनि थाहा छैन । शिक्षा मन्त्रालयले हाम्रो समस्या चाँडै समाधान गरोस् ।’ कृतिकाले भन्नुभयो । हिमाली जिल्लामा भने गएको फागुनबाट सुरु भएको शैक्षिकशत्र मंसिरमा सकिनुपथ्र्यो । तर अहिलेसम्म हिमाली जिल्लाका विद्यार्थी अन्तिम परीक्षा दिन पाएका छैनन् । जसका कारण विद्यार्थीमा अन्यौल देखिन्छ । कैलाश माध्यमिक विद्यालय सिँजा जुम्लामा कक्षा ९ मा अध्ययनरत जुनतारा रोकायाले गत साल आफूहरूको परीक्षा मंसिरमा हुने गरेको भए पनि यसपालीको परीक्षाको कुनै टुङ्गो नलागेको बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, ‘कोरोनाले परीक्षा नतोकिँदा हामी अलमा छौँ । कसरी के गरेर जाने भन्ने पनि अन्यौल नै छ ।’ शैक्षिक शत्र कसरी पूरा हुन्छ भन

नेपालका किसानलाई रोगको चिन्ता, विज्ञहरु भन्छन् 'प्राविधिकसँगको सल्लाहमा मात्रै अघि बढ्नु'

जुम्लाको मालाभिटमा जन्मनुभएका सुरज पण्डित स्थानीय रत्नचुँडेश्वर माविको वार्षिकोत्सवमा होस् वा बर्सेनि आयोजना हुने रनिङशिल्ड प्रतियोगितामा, ठाडी भाका, नारायण गोपालका गीत गाउन अघि सर्नुहुन्थ्यो । यो कक्षा ७ पढ्दै गर्दाको कुरा, यसैगरी ३ वर्ष बितेपछि २०६८ सालमा सार्वजनिक रुपमा गीत गाउने अवसर पाउनुभयो । सानै उमेरमा मीठो गीत गाउने भएपछि स्थानीय प्रशंसकहरू बढ्दै गए, उहाँमा भने गीत रेकर्ड गर्ने रहर । २०६९ सालमा ५० हजार लिएर काठमाडौँ छिरेकोमा ३५ हजार गीतमा सकियो । जुन गीत ‘माया गर्ने जीवनसाथी’ बोलको थियो । त्यसको एक वर्षपछि फेरि काठमाडौँ आउँदा अघिल्लो पटककोभन्दा १० हजार बढी अर्थात ६० हजार रुपैयाँले ५ महिना मात्रै बस्न मिल्यो । उपलब्धिको रूपमा ‘जोडेउ नाता सिन्दुरको’ बोलको गीत रेकर्ड गरियो, रोशन बुर्थापाको सङ्गीत र सुरजको शब्द अनि स्वरमा । २०७१ सालमा ‘बसेर पिपल चौतारी’, बोलको गीतमा स्वर दिनुभयो भने सुरजले आफ्नै शब्द, सङ्गीत र स्वरमा रेकर्ड गरेको ‘ए मेरी टुल्की’ बोलको गीत एउटा चलचित्रका लागि ९० हजारमा बिक्री भयो । आर्थिक अभावलगायत कारणले कक्षा १२ भन्दा माथि पढ्न नपाए पनि उहाँले पटकपटक गरी करिब १ वर्ष सङ्गीतको कक्षा लिनुभ

नगरपालिकाको सबै शाखाका प्रमूखहरुबाट आफूले एक वर्षमा गर्ने कामको प्रतिबद्धता मागेर कार्यपालिकाबाट स्वीकृत गराइएका कामहरू कार्य सम्पादन सम्झौतामा राखिएको छ ।भर्खरै अभ्यास थालिएको सम्झौताले आफ्नो जिम्मेवारी बहन गर्न ठूलो मद्दत पुग्ने कर्मचारीहरुको बुझाइ छ ।

खासगरी यो समितिको कार्यक्षेत्र दुईवटा छ । एउटा, यो समितिमा प्रक्रियागत ढंगले प्राप्त भएका विधेययकहरूको हामी व्यवस्थापन गछौं । अर्को, हाम्रो मूलुकमा प्रचलित अवस्थामा रहेका ऐनहरूको हामी अध्ययन गछौं र तिनको मापन गर्ने हाम्रो कार्यक्षेत्र रहेको छ । 

जब चिनको वुहानमा कोरोना संक्रमण सुरु भएको कुरा आयो, त्यसलगत्तै नेपाली विद्यार्थीहरूलाई नेपाल ल्याउने सन्दर्भमा कुरा उठिसकेपछि हाम्रो समितिले स्वास्थ्य मन्त्रीलाई आमन्त्रण गरेर नेपाली विद्यार्थीहरूलाई तत्काल उद्धार गर्ने र कोभिडको सम्भावित जोखिमलाई आँकलन गरेर आवश्यक कामहरू गर्ने भनेर निर्देशन ग¥यौं । 

समिति गठन भएपश्चात हालसम्म एकसय ८५ वटा बैठक बसेको छ । हाम्रो समितिले १० वटा विधेययकमाथि समितिमा सैद्धान्तिक र दफावार छलफल गरी सदनमा प्रतिवेदन पेश गरिसकेको छ ।

संसदको तीनवर्षतर्फ फर्केर हेर्दा यो अवधिमा संसदले धेरै महत्वपूर्ण कामहरू गरेको छ । नेपाली समाजमा पहिलोपटक खाद्यान्नको अधिकार, आधारभूत स्वास्थ्य सेवाको अधिकार, शिक्षाको अधिकार, रोजगारीको अधिकारजस्ता १६ वटा मौलिक हकहरू जो विगतमा यस्ता मौलिक हकहरू कार्यान्वयन गर्नको लागि हामीसँग कानुन थिएन । र, दक्षिण एशियामै पनि धेरै देशहरूमा यसप्रकारका कानुनहरू छैन ।

२०७५ साल भाद्र महिनाबाट मात्रै काम सुरु भयो । विषय पनि नयाँ । हामी संघीयतामा आएको । नयाँ संविधानको अभ्यास गर्नुपर्ने । नयाँ कानुनको अभ्यास गर्नुपर्ने भएको हुनाले पनि अप्ठ्यारो भयो । यो समितिले कामचाहिँ फेरि तीन थरी गर्नुपर्ने । मैले हेर्दा त्यो काम निकै ठूलो ठूलो काम हो । 

सरकार र समितिको नेतृत्व गर्ने मानिस एउटै दलको हुँदा भनेजसरी काम हुन नसकेको हो ? भन्ने प्रश्नमा समितिका सभापति पवित्रा निरौला खरेलले भन्नुभयो, ‘मलाई त्यस्तो लाग्दैन । मेरो समितिले अहिलेसम्म काम गरेको सन्दर्भमा सरकारको नेतृत्व र समितिको नेतृत्व एउटै पार्टीको भएको कारणले गर्दा त्यसलाई प्रभाव पारेको म भन्दिनँ ।’ 

कतिपय ठाउँमा विकास निर्माणका काम गुणस्तरीय नभएको तथा अनुगमनको काम पनि प्रभावकारी रुपमा हुन नसक्दा आफूहरुले तिरेको करको सही उपयोग हुन नसकेको दुखेसो नागरिकले गरिरहेका छन् । 

एउटै काममा समान ज्याला नपाउँदा कमला, कृष्णा जस्ता सयौं महिला दुःखी छन् । थाहा पाएर पनि काम गर्नु उनीहरूको बाध्यता हो । असमान ज्याला मजदुरको नियति बनेको छ ।

पदाधिकारीको बैठबबाट रणानीति बनाएर अघि बढ्छौँः नेपाली काँग्रेस